تاریخ پرچم ایران از سلسله هخامنشیان تا انقلاب اسلامی
پرچم ایران؛ از هخامنشیان تا انقلاب اسلامی
تاریخچه پرچم ایران یکی از جذابترین سندهای تاریخی کشور عزیزمان که سیر تحولی و پر فراز و نشیبی داشته است. در طول تاریخ و با روی کار آمدن هر حکومت در این کشور، پرچمی جدید و متفاوت از پرچم قبلی پدید آمد. شاید تصور ذهنی عموم مردم بر این اساس که پرچم شیر و خورشید قدیمیترین پرچم سرزمین ماست. اما باید بگویم که این طرز تفکر و ذهنیت کاملاً اشتباه و پرچم ایران یک تاریخ طولانی و متفاوتی داشته است. در این مقاله سعی شده که تاریخچه جذاب پرچم کشورمان را به طور کامل مرور کنیم. مقاله پرچم ایران؛ از هخامنشیان تا انقلاب اسلامی توسط تیم ایران پرچم تهیه که پیشکش نگاه و توجه شما خواهد شد.
مجموعه تولیدکننده پرچم، ایران پرچم با سابقه 2دهه دارای چاپخانه اختصاصی چاپ پرچم تبلیغاتی و تشریفاتی برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت ما مراجعه کنید.
مهمترین محصولات تولیدی ایران پرچم؛
- پرچم تشریفات لمینتی و مخروطی
- پرچم رومیزی
- پرچم بادبانی
- پایه پرچم تشریفاتی
- پایه پرچم رومیزی
سرآغاز پرچم ایران
سرآغاز پرچم ایران به گذشته های دور و با تاریخ کشور ارتباط عمیقی داشته که نمایانگر میراث فرهنگی و ملی ایرانیان است. پرچم ایران که با نام پرچم سه رنگ هم شناخته شده که دارای سه خط افقی با رنگ های سبز، سفید و قرمز است. اولین پرچم رسمی ایران در قرن 18 به عنوان نمادی از انقلاب فرهنگی و سیاسی در دوران محمد شاه قاجار به کار گرفته شد. رنگهای پرچم ایران دارای معانی مشخصی همچون؛ رنگ سبز نمایانگر زمین و طبیعت کشور، رنگ سفید نمایانگر صلح و دوستی و رنگ قرمز نمادی از شجاعت و ایثار ملت ایران است. پرچم ایران از طراحی زیبا و دارای پیام فرهنگی و تاریخی قوی بوده و همواره جزء نمادهای مهم و ارزشمند کشور است.
پرچم ایران در دوره هخامنشیان
گاو بالدار یک نماد پرکاربرد در زمان مادها و قبل از شکل گیری سلسله هخامنشیان بوده است. طبق متون تاریخی نام دیگر پرچم آن روزگار ایران، پرچم درفشا بوده که مورد استفاده بود. کهن‌ترین پرچم ایران در سرزمین پارس همین پرچم درفشا که به قبل از هخامنشیان باز میگردد است. سلسله هخامنشیان بعد از شکل گیری نقش یک عقاب و یک باز شکاری را روی پرچم حک کردند. مورخان و دیرینه شناسان نام این پرنده را شهباز معرفی که این پرنده شکاری مهمترین نماد در فرهنگ کهن ایرانیان بوده است. اشعار شاعرانی چون خاقانی، اقبال و نیز خودرویی قدرتمند به نام شهباز همگی نشان اهمیت این پرنده است.
مهمترین دلیل در انتخاب پرنده شهباز را میتوان به افسانه‌ای دور در متون تاریخی مرتبط دانست. پرنده شهباز در زمان عبور مادها از سرزمینهای مختلف آنها را به سرزمین پارس هدایت و راهنمایی کرده است. آریایی‌ها بر این باور بودن که دنبال کردن این پرنده برای آنان خوش یمن و آنها را به سرزمین پارس کشانده است. قدرت و نقش پرنده در وسط پرچم با پر و بالهای باز و با صلابت زیر نور خورشید از نکات مهم زیبایی پرچم ایران در آن دوره است.
پرچم دوره اشکانیان
پرچم سلسله اشکانیان بسیار متفاوت‌تر از دوره هخامنشیان و دارای یک پرچم واحد نبود. هر قوم و قبیله در دسته هزارتایی دارای پرچم و نشانی برای خود بودند. بعد از مدت زمانی طولانی پرچم ایران در دوره اشکانیان با نشان خورشید در وسط پرچم به شکل واحد رسید. خورشید در سرزمین ایران از دیرباز نمادی از قدرت ابدی بوده است. طبق نظریه مورخان در زمان جنگ اشکانیان از یک پرچم با نقش اژدها بر روی پارچه‌ای از جنس ابریشم استفاده میکردند.
پرچم ایران دوره ساسانیان
مورخان پرچم دوره ساسانیان را درفش کاویانی یا چلیپا یا همان صلیب می‌دانستند. درفش کاویانی از افسانه مربوط به جنگ کاوه آهنگر و ضحاک گرفته شده است. زمانی که کاوه آهنگر از ظلم ضحاک به تنگ آمده و سپس پیش بند آهنگری خود را بر سر چوب زد و مردم را به قیام دعوت کرد. بعد از به زیر کشیدن ضحاک توسط کاوه آهنگر، فریدون توسط او به تخت پادشاهی سرزمین ایران نشست. فریدون پیشبند کاوه را به عنوان پرچم و بیرق خود انتخاب و نام آنرا درفش کاویانی نهاد. مهمترین پرچم در طول تاریخ همین پرچم بود که در زمان هر پادشاهی یک جواهر به پرچم اضافه و دوخته میشد.
پرچم درفش کاویانی
تعداد جواهر روی پرچم به حدی رسید بود که در زمان حمله مسلمانان وقتی چشم آنها به پرچم و جواهر آن افتاد بسیار شگفت زده شدند. چلیپا در دوره ساسانیان یکی از نمادهای مهم و پر کاربرد بود. مردم ایران چلیپا را نشانی از خوش یمنی و سعادت و تولدی دوباره می‌دانستند. چلپا به دلیل نقش و اهمیت در فرهنگ ایرانی همواره مورد استفاده قرار میگرفت. ساسانیان بزرگترین و قدرتمندترین سلسله قبل از اسلام که بربخشی بزرگی از غرب آسیا حکومت و تاثیر بسزایی در فرهنگ و تمدن ایرانیان داشتند.
حمله مسلمانان به ایران
پرچم مورد استفاده در سلسله‌های قبلی بعد از حمله مسلمانان به ایران از بین رفت. رنگ پرچم ایران در دوران سلطه امویان به رنگ سبز تغییر پیدا کرد. دو سردار رشید ایرانی که در جنگ با اعراب بودند از دو پرچم متفاوت استفاده میکردند.
ابومسلم خراسانی سردار ایرانی و موسس حکومت بنی عباس با پرچمی به رنگ سیاه داشت. پرچم در مواقعی به رنگ سفید و همراه با یک آیه قرآن مورد استفاده قرار میگرفت. دومین سردار مبارز بابک خرمدین با پرچمی قرمز رنگ بود که با اعراب در نبرد بود. پیروان این دو سردار بدلیل رنگ پرچم آنها سایه جامگان و سرخ جامگان شناخته و به شهرت رسیدند.
پرچم ایران در زمان ترکان
ترکان با شکست اعراب بر مسند قدرت در ایران تکیه زدند. غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان سه سلسله ترک که بر ایران حکومت کردند بودند. غزنویان از پرچم ایران با طرح قرمز و بصورت شطرنجی همراه با یک شیر استفاده میکردند. پرچم سلجوقیان به رنگ مشکی و همراه با یک پرنده شبیه عقاب همراه با تیروکمان بود. پرچم خوارزمشاهیان به رنگ مشکی همراه با یک دایره زرد مورد استفاده قرار میگرفت.
دوره صفویه
تیموریان با تسلط بر ترکان و حذف آنها از قدرت پرچم مشکی با یک دایره قرمز را برای خود انتخاب کردند. تیموریان توسط حکومت صفویان منقرض و خود بر تخت پادشاه ایران تکیه زدند. در زمان پادشاهی شاه اسماعیل پرچم ایران از یک دایره بزرگ با رنگ زرد برروی پس زمینه‌ای سبز قرار گرفت. بعد از او شاه تهماسب پرچم ایران را به نقشی از شیر و گوزن تغییر دارد. در نهایت این شاه اسماعیل دوم بود که پرچم شیر و خورشید را برای پرچم ایران انتخاب کرد. سابقه استفاده از پرچم شیر و خورشید به دوره تیموریان باز میگردد. تاریخچه پرچم ایران در دوره صفویه به دلیل کشمکش و تغییرات سیاسی کشور بسیار طولانی است.
بعد از صفویان نوبت به دوره افشاریان و زندیه رسید. نادرشاه افشار پرچم شیر و خورشید را برای خود انتخاب نکرد. بلکه شیر و خورشید را برای مهر پادشاهی خود مورد استفاده کرد. پرچم ایران با سه رنگ قرمز و آبی و سفید و با تناسب برابر طراحی و مورد استفاده قرار گرفت. زندیه پرچم شیر و خورشید را برای حکومت خود انتخاب کرد. پرچم ایران به رنگ سفید و بروی روی آن نماد شیر و خورشید قرار گرفت.
پرچم ایران در دوره قاجار و پهلوی
دوره زندیه شروع استفاده از نماد شیر و خورشید برای پرچم ایران بوده است. قاجار و در زمان پادشاهی فتحعلی شاه نشان شیر و خورشید برای پرچم ایران به ثبت رسید. اکثر کشورهای اروپایی و غربی ایران را با نام سرزمین شیر و خورشید می‌شناسند. سه رنگ زمینه پرچم ایران توسط امیرکبیر انتخاب و به پرچم اضافه شد.
در زمان ناصرالدین شاه درگیری روحانیون مشروطه با روشنفکران در مورد رنگ زمینه پرچم به اوج خود رسید. با روی کارآمدن سلسله پهلوی این اختلاف تمام و پرچم به همان حالت قاجار باقی ماند. تنها تغییر در پرچم ایران اضافه شدن یک تاج بر سر خورشید روی پرچم بود.
پرچم ایران شیر و خورشید دوره پهلوی
پیروزی انقلاب
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی زمزمه‌های تغییر پرچم رسمی کشور به سرعت به گوش رسید. روند تغییر پرچم رسمی کشور در حدود دو سال طول کشید و تا سال 1359 از همان پرچم شیر و خورشید استفاده شد. اولین پرچم توسط بنی صدر و بدون طرح شیر و خورشید طراحی و انتخاب گردید. اما با دستور امام خمینی این پرچم حذف و طی یک مسابقه و فراخوان طراحی پرچم، طرح آقای حمید ندیمی بعنوان برنده انتخاب شد. تاریخچه پرچم ایران در دوران انقلاب یکی دیگر از نقاط مهم در تاریخ کشور با چندین بار تغییر در کمتر از 2 سال بوده است.
پرچم ایران بعد از انقلاب اسلامی
معنی رنگ پرچم ایران
معنی پرچم ایران بطور کلی الهام از دین اسلام است. پرچم ایران از کلمه لا اله الا الله بصورت یک الله واحد طراحی و در وسط پرچم روی زمینه سفید پرچم قرار دارد. 11عدد الله اکبر بر روی نوار قرمز و 11 الله اکبر بر روی نوار سبز که بیانگر 22بهمن بوده میباشد. معنی رنگ پرچم ایران به ترتیب از رنگ سبز نشانه طراوت، سبزی و یکی از رنگهای مورد توجه در بین شیعیان است. رنگ سفید نشانی از صلح و دوستی و برگرفته از اصول اولیه آئین زرتشت میباشد. رنگ قرمز پایین پرچم نمادی از خون شهدا و مدافعان سرزمین ایران میباشد.
